Alaska is known as the biggest and prettiest state in the US. It just happened that I was lucky enough to be placed there for my exchange year by Lea Tchavdarian It's been more than a year... And I know that time flies fast for sure... I remember my first day away from my parents, first time on the plane, first day with my host family, first day at school... Everything. I would be lying if I said that it wasn't a difficult year, nevertheless it was eye opening. Alaska is known to be unique when it comes to its weather. It's labeled as the coldest state in the US. But not to me anymore.. I mean, it gets pretty cold not going to lie, but it all felt different because of the nice people there.. In that state you can find people from all around the world and the US, but not from Lebanon though. At first it felt like I was all alone in that big country. It was all unreal. However now, I miss there... It's like my second home. I remember my last day there, just like it was yesterday. It was hard leaving my second life and coming back here... I miss everything. My home, family, school, teachers, friends...
My school was humongous. I got lost 4 times on my first day.. Can you believe it? It's kind off weird to remember my first and last week.. My first week, nobody looked at my face. Well except one of my best friends and the teachers, but other than them, nobody. My last week was totally opposite. Everybody was actually crying that I was leaving so soon, that it has been a great year, that they were happy we've met and they're never going to forget me. I remember, my last period felt like it was taking forever and I couldn't wait to get out.. I had memories in every corner of South Anchorage High School. School wasn't a challenge for me, I just considered it a new experience. High School there resemble to college. Of course there's councelors and the students choose the classes they take. There's always electives too! When it comes to sports, I've tried literally everything. Cross-country skiing, throwing, jumping... It has been really fun, especially when you have to compete, race or have a game. My host family consisted of four people. The Mother, father, brother, and sister. They were really supportive, caring and welcoming. They put a roof on top of my head this whole year and they were there for me when I needed them. They also encouraged me to do a lot of stuff that I was afraid to even try. They introduced me to the American culture and helped me adjust. The funny thing was that they lived in Saudi Arabia for more than 7 years and actually visited Lebanon. They knew everything about the food, the places, and I helped them learn a little bit of Arabic and Armenian... They made me feel at home and helped me through a lot. Just like everybody knows, social life there is totally different from here. I've had a lot of friends from school, church, doing sports and relatives of the family. My two best friends were and always gonna stay the best friends anyone would ask for. Just like the family, they helped me throughout my year. There was a little annoying sentence they used to say that i'll never forget, which was "You're have an accent", but now I actually find it funny. It's true and I knew it, but I didn't want to believe it back then. Compared to Americans I do have an accent, but in my opinion I ''did not".I remember the times we spent together, how they supported me with every sport I did, when I graduated highschool, when we went to Junior Prom and left early just to drive around Anchorage, screaming and laughing. Till now I do talk with my family and friends and sometimes I wish I can live last year all over again and not change any detail that has happened. Being an Exchange student means you're also an international student. I'm proud to say that I have friends from all around the world. Palestine, Indonesia, Egypt, Pakistan, Germany, Finland, Austria, Denmark, Tunisia and a lot more. As part of YES, our first three days and last five days are spent in Washington DC. Those days are never going to come back. Going to the white house, meeting the Vice President, visiting all the historical places and museums, is always fun. Also, going to 5 different states is interesting. I was happy to be able to go to Alaska, Colorado, California, Chicago and Iowa. Exchange year, is a world within a word. Just like every exchange student said and will say "it's a life in a year" . In my opinion, this year has helped me grow mature and understand how life works. It shaped me, and made me become a better and stronger person. It helped me know the values of life, by simply volunteering more than 100 hours of community service. This year gave me an example about how college life works after my senior year. I'm really excited about finishing highschool and going to college. I have a lot of projects in mind that I want to do in Lebanon, to make an impact on the lives of the people living here. In the end, I learned that us, teenagers, are the future of this world. We have to help people from all the experiences we learn from. Exchange is important and will change someone's life in a really short time. Everybody should try it. It's not easy to adjust and live life like nothing happened, but in the end it's a part of the experience that I agreed to live. It's not about learning english, it's about being independent and learning about life by experiencing different stuff. Learn to be risky and live your life like there's no tomorrow, just like I plan on doing! Peace out!
1 Comment
26 Մայիս, 2015-ին 10-րդ եւ 11-րդ դասարաններու աշակերտները ուղղուեցան դէպի նախակրթարանի բակը, ուր իրենց կը սպասէին EcoTruck-ը եւ Լիբանանի Արեգակնային Ուժի Կազմակերպութեան (Lebanese Solar Energy Society - LSES) ներկայացուցիչները:
Աշակերտները մօտ մէկ ժամ անցուցին այդտեղ` ծանօթացան վերականգնուող ուժերուն եւ անոնց գործածման ձեւերուն եւ ներկայացումը աւարտեցին ծանօթանալով EcoTruck-ի բաղադրիչ ելեկտրական միջոցներուն: Աւարտին, աշակերտները բարձրացան իրենց դասարանները իրենց հետ տանելով կարեւոր տեղեկութիւններ եւ գաղափարներ արդի ելեկտրական միջոցներուն մասին: Հայկ Թապաքեան It’s been almost a year that Mesrobian High School student Lea Chavderian is in USA as an exchange student within the YES (Youth Exchange Study) program. She will soon end her study in Alaska where she was during the school year 2014-2015 and come back home. Exchange year isn't a year in your life, it's a new life in one year.
My journey started by a simple dream. However, this simple dream changed my whole life. Meeting new people, experiencing new stuff that I didn't even think about? It's crazy and chaotic, nevertheless fun and amazing. I didn't imagine myself coming to the US, but when it actually happened, it made me think of all the stuff that I could dream about and make them come true one day. On my journey, I got to visit a lot of places. Jordan, Germany, Washington, D.C., Colorado and most importantly The last frontier, Alaska. My second home being a part of it. The place where I met amazing people. My new family, my friends, my new teachers... I got the meet more than 1000 people this year including exchange students, just like me, from all around the world. The school is so much different but at the same time fun. I tried skiing, soccer, track and field, choir and I actually started learning piano. My host family treated me just like their own kids. I'm really proud of making it this far in my life. However, my journey's almost over just a couple of months left. Graduation is in less than a month. It's really cool to be treated as a senior and get to experience the American version. And trust me when I say it. It's amazing. I'm not going to lie, but it's going to be tough going back after getting used to everything in Anchorage, Alaska, leaving everybody I met behind and just go. I guess this is it, but I sure hope that this is not the end though. And Yes, I do miss Lebanon, my natural family, my family at school, my friends and everybody else and I'm excited about going back. I just wish that this year didn't go by so fast. My dream did come true in the end, and I had a really successful junior/senior exchange year. And I can't wait to come back and meet up with all my loved ones again. I want to thank Mr. Gregoire for making this happen, my teachers, especially Mrs. Eva Koressian for teaching me English, and all the ones who were a part of my life. I also want to thank my natural and host family for supporting me and all the people who were a part of my exchange year. Wish me luck on graduation! And I'll see you all very soon! Léa Tchavdarian Alaska, USA Նկատի ունենալով, որ 2015 տարին մեր Հայկական Ցեղասպանութեան առաւել քան մէկուկէս միլիոն նահատակներու 100 ամեակն է եւ ինչպէս ամէն տեղ, հանդիսաւոր կերպով զանազան նախաձեռնութիւններ տեղի պիտի ունենան ու սկսած են արդէն ունենալ աշխարհի ամբողջ տարածքին, ուր նոյնիսկ կը գտնուի մէկ հայ եւ ուր Հայութիւնը կը տարածուի յատկապէս ու մասնաւորաբար օտար շրջանակներէ ներս… փափաքեցայ մօրենական ընտանիքիս նախնիներու պատմութիւնը վերյիշել ու վերյիշեցնել յատկապէս մեր երիտասարդ-երիտասարդուհիներուն, որոնցմէ մէկը անձամբ կը պատրաստուիմ ըլլալ։
Մօրենական ընտանիքս կը բնակէր Արեւմտեան Հայաստանի Մուշ քաղաքին մէջ։ Մուշ քաղաքի յատկանիշներէն մէկը շրջանի հայախօս ըլլալն էր եւ ուր հայութիւնը հաւաքուած կը փորձէր իր ինքնութիւնն ու պատկանելիութիւնը պահել ու պահպանել։ Մեր ընտանիքի անդամները 6 հոգիով նաւով գաղթեցին դէպի Լիբանան եւ հաստատուեցան Պուրճ Համուտի մէջ… սակայն դժբախտաբար անոնցմէ մէկը ՝ մեծ մօրս զարմիկը զօհուեցաւ։ Ընտանիքի անդամներս կօշկակարութեամբ կը զբաղէին ու նշանաւոր էին ամէն տեսակ կօշիկներ նորոգելու աշխատանքին մէջ։ Անոնց ծննդավայրը շատ համեստ ու պարզ էր եւ անոնք կը փորձէին իրենց թշուառութեան մէջ միշտ Աստուծոյ փառք տալ, որ Աստուած իրենց կարողութիւնն ու ոյժը կու տայ այս բոլոր դժուարութիւններուն դէմ-յանդիման գտնուիլ ու յաղթահարել։ Ներկայիս հայրս կը զբաղուի երկաթագործութեամբ… իսկ ընտանիքիս ազգանունը բարեբախտաբար փոփոխութեան չենթարկուեցաւ։ Մեր ընտանեկան ներկայ վիճակին մէջ խառն ամուսնութիւն չենք ունեցած եւ յոյսով եմ որ չենք ալ ունենար, որովհետեւ կը կարծեմ որ խառն ամուսնութեամբ հայկականութիւնը կը պարպուի մեր մէջէն ու մանաւանդ մեր նահատակներու շիրիմն ու ոսկորները հանգիստ չեն ըներ։ Մուշ քաղաքէն որպէս աւամդ այսօր պահպանուած է մէկ բան եւ այդ մէկը մեծ մօրս զարմիկին հրաշալի հրացանն է, որ ամէն ամգամ երբ որսորդութեան կ՚երթար, այդ հրացանը միշտ իր հետ էր եւ կարծէք իր կեանքի անբաժան ընկերն էր։ Ընտանիքս Լիբանան հաստատուեցաւ 1915-ի ջարդերէն ճողոպրած եւ հասան 1930-ական թուականներուն, երբ Սիսէն Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւնը կը փոխադրուէր Հալէպ եւ ապա Լիբանանի մէջ գտնուող նարնջենիներու մայրը՝ Անթիլիաս շրջանը։ Այժմ մենք կը բնակինք Անթիլիասի շրջանէն դէպի վեր բարձոինքի մը վրայ, որ կը կոչուի Ծաղկաձոր(Մըզհէր)։ Լիբանան հաստատուելէն ետք, որոշ ժամանակ մեծ մօրս քով մնալէն ետք փոխադրուեցանք Անթիլիասի շրջանը։ Ընտանիքիս անդամները այսօր գրեթէ Լիբանան կը գտնուին, իսկ գերդաստանս շատ երկիրներ, ինչպէս Ամերիկա, Գանատա, Հալէպ եւ այլ տեղեր եւ իւրաքանչիւրը վստահ իր մեծ ներդրումը կ՚ ունենայ Հայկական հարցերով, ազգային թէ եկեղեցական կեանքէն ներս, Հայ Դատի ճամբով եւ այլ զանազան տեսակի ձեւերով։ Վերջապէս, այսօր եթէ ես իմ պապերուս ծննդավայրը ապրէի, պիտի ուզէի ուրիշներուն եւս բարի օրինակ ըլլալ այցելելու իրենց պապենական հողը, համբուրելու եւ դիտելութշնամիին կողմէ կատարուած տեղահանութիւնը եւ ինչու չէ օր մը զանոնք վերանորոգելու յոյսով ապրելու եւ մեր նորօրեայ սերունդի զաւակներուն օգտակար դառնալու, վերադարնալու իրենց պապենական եւ Ս. Հողին վրայ մեր հայրենիքի եռագոյնը անգամ մը եւս ծածանեցնելու։ Թող այս ընտանեկան պատմութիւնս ձօնուած ըլլայ մեր նահատակներու յիշատակին եւ թող անոնց թափած արիւնը պարապ տեղ չհոսի եւ մենք որպէս պատանիներ, մեր երթը շարունակենք դէպի յաղթանակ ուպահանջատիրական ոգիով դէպի մեր Հայրենիքի պաշտպանութեան ի խնդիր։ Քրիսդէլ Աշճեան 11- րդ դասարան Մեծ հայրս տեսած չեմ, բայց երբ մտաբերեմ անոր սասունցի ըլլալը, մտովի կրնամ վերականգնել սասունցիներուն վերաբերող բոլոր առանձնայատկութիւնները եւ բնաւորութեան բոլոր գիծերը: Ո՞վ իր մանկութեան չէ կարդացած Սասունցի Դաւիթի դրուագները, ո՞վ չէ հմայուած սասունցիներու քաջութեամբ: Մօրենական կողմէ ընտանիքիս պատմութիւնը պրպտելով, տեղեկացայ, որ մեծ հայրս՝ Յովհաննէս Կարապետեանը, ծնած է 1912-ին, Սասնայ Զոք գիւղը: Մեծ Եղեռնի օրերուն կորսնցնելով իր ծնողքը՝ ինք ու քոյրը կ'որբանան: Վերջինս ականատես ըլլալով եղեռնի օրերուն երիտասարդ աղջիկներու կրած չարչարանքը, բռնաբարութիւնները՝ շուտով կը կանխատեսէ նաեւ իրեն սպառնացող վտանգը: Քաջ հայուհիի եւ յատկապէս սասունցի հայուհիի արժանապատուութիւնը թոյլ չի տար իրեն, որ կրէ իր նմաններուն անգութ ճակատագիրը: Հազիւ կը յաջողի լուցկիի տուփ մը ձեռք ձգել՝ ինքզինք կը նետէ թփուտներով խիտ տարածք մը ու կրակ տալով թուփերուն՝ վերջ կու տայ իր մատղաշ կեանքին: Ան կը նախընտրէ այրիլ, քան յանձնուիլ բարբարոսներուն: Մեծ հօրս հօրեղբայրը լսելով դժբախտութիւնը կը շալկէ մանուկ Յովհաննէսը ու իր ընտանիքի անդամներուն հետ ճամբայ կ'ելլէ դէպի Գուպին, ուր որոշ ժամանակ մը իջեւանելէ ետք կը շարունակէ իր ճամբան դէպի Գամշլի, ուր կը հաստատուի: Մեծ հօրս հօրեղբայրը խնամքով կը հոգայ ու կը խնամէ փոքրիկ Յովհաննէսը, որ իր եղբօր կողմէ միակ մնացորդն էր: Մեծ հայրս աչքի կը զարնէ ոչ միայն իր աշխատասիրութեամբ, այլ՝ անկեղծութեամբ եւ հաւատարմութեամբ: Ան վստահելի կը դառնայ ոչ միայն հայ շրջապատին, այլ նաեւ Գամշլիի տեղացի արաբ վաճառականներուն քով: Ըսուածին փաստը լաւագոյնս կը պարզուի, երբ տեղացի արաբ վաճառական մը իր հողային արտադրութիւնները կամ որեւէ բերք կշռելու խիստ պատասխանատու գործը կը յանձնէ երիտասարդ Յովհաննէսին, որը բծախնդրութեամբ կը կատարէ զայն երկար տարիներ: Գալով մեծ մօրս, որուն անունը Վարդուհի է, կը սերի Մամիկոնեան գերդաստանէն: Ան բարեկեցիկ ընտանիքի զաւակ եղած է: Օրին իր հայրը՝ Խաչօ Մամիկոնեանը, այնքան համակրելի անձնաւորութիւն մը եղած է, որ տեղացի քիւրտ աղաները նախանձով ու ատելութեամբ լեցուած են անոր հանդէպ: Կը պատմուի, որ այնքան վայելուչ եղած է, որ իրեն սիրահարած է քիւրտ աղային կինը, բայց սասունցիի առնական արժանապատուութիւնը, թոյլ չէ տուած, որ գայթաղի: Ան միշտ ալ հաւատարիմ մնացած է իր կնոջ ու աղջիկներուն: Քիւրտ աշիրապետին աչքին փուշ էր Խաչօն: Նախանձը այն աստիճան կը քրքուի, որ անոր դաշունահարելու անասնային որոշումը կ'առնեն ու կ'իրագործեն: Արիւնոտ հագուստները կը բերուի գիւղ:Նոյն ատեն Վարդուհիին մեծ մայրը հաց կը թխէր, երբ իր առջեւ կը նետեն իր տղուն արիւնոտ հագուստները: Հարազատները մեղմելու համար ցաւը կը փորձեն համոզել, որ նոյն տարազը նաեւ կրնայ մէկ ուրիշին ըլլալ, բայց մօր բնազդային զգացումը չէր ստեր: Քիւրտերը անգթօրէն սպաննած էին մեծ մօրս հայրը, որուն եղբայրը կ'աշխատի վրէժ լուծել խնդիրը յանձնելով իր բարեկամ քիւրտ աշիրապետին, որ կը յաջողի 12 մարդ սպաննելով վրէժ լուծել, բայց սպաննողը կը փախչի ու կ'ապաստանի քարայրի մը մէջ: Մեծ մօրս մայրը իր ամուսինին մահէն ետք կը դառնայ իր հօրենական տունը, իսկ մեծ մօրս հօրեղբայրը իր եղբօր կսկիծը սրտին՝ ժամանակը հասած կը համարէ գիւղէն հեռանալ: Կը հաւաքէ ընտանիքը ու ճամբայ կ'ելլէ դէպի Տէրիք: Հասնելէն ետք կ'աշխատի փրկել իր եղբօր աղջկան կեանքը նաեւ, ուստի ոսկի տալով վստահելի անձնաւորութեան մը, կը յաջողի մեծ մայրս իր քով բերել, իսկ միւս քոյրը կը մնայ մօրը հետ: Հետագային մեծ մօրս մայրը կը ներգաղթէ Հայաստան. երկար տարիներ ետք առիթ կ'ունենան հանդիպելու: Մեծ մօրս հօրեղբայրը ու կինը իրենց զաւակներուն հետ մեծ սիրով կը խնամեն նաեւ մեծ մայրս՝ Վարդուհին, որ կը վկայէ, թէ բոլոր առիթներուն նախ իր պէտքերը աշխատած են հոգալ, ապա՝ միւսներունը: Ջարդէն ճողոպրած այս ընտանիքին մէջ ապահով ու սիրով իր վարդ տարիքին կը հասնի Վարդուհի, երբ օր մը վաճառականին յանձնարարութեամբ բերքը կշռելու նպատակով իրենց շրջանը կ'այցելէ մեծ հայրս ու կը տեսնէ Վարդուհին: Բախտը կը միացնէ զիրենք ու կը կազմեն իրենց ընտանեկան տաքուկ բոյնը ունենալով ինը զաւակ, որոնցմէ երկուքը վաղաժամ կը հեռանան կեանքէն: Մեծ մայրս կը պատմէ, թէ կազմելէն ետք իրենց բոյնը գիշեր մը մեծ հայրս կը հաւաքէ օսմանական անձագրերը ու զայրացած կ'այրէ զանոնք: Ան կը պատմէ նաեւ, որ մեծ հայրս զինուորագրուած եղած է անգլիական բանակին մէջ եւ ծառայած անգլիական նաւատորմին վրայ մինչեւ անգլիացիներուն հեռացումը երկրէն: Մեծ հայրս՝ Յովհաննէս Կարապետեանը, մեծ դեր ունեցած է իր օրերուն Գամշլիի հայ գաղութի կազմակերպական գործերուն մէջ: Եւ որպէս ազգային հասարակական գործիչ անգամներ զրպարտուած, գործէն դուրս դրուած ու նաեւ բանտարկուած է: Բանտէն դուրս գալէն ետք ընկերոջ մը օգնութեամբ կը յաջողի բանալ իր անձնական սրճարանը: Երբ իր կեանքը մասամբ մը կը բարելաւուի, անայայտ մարդիկ, կը մտնեն սրճարան եւ կը յաջողին թունաւորել զինք թոյն լեցնելով անոր գաւաթին մէջ: Մեծ հայրս անդամալոյծ կ'ըլլայ ու մինչեւ մահ կը մնայ անշարժ իր անկողին մէջ: Մեծ հօրս ընտանիքը կը տեղափոխուի Լիբանան, ուր կ'ապրին մինչեւ այսօր: Քեռիներս եւ մօրաքոյրերս կը կրեն նաեւ տարագիր հայի ճակատագիրը ու իրենց ապրուստը ապահովելու համար կը ցրուին աշխարհով մէկ, Ֆրանսա, Ամերիկա, բայց բոլորը իրենց կարգին հայկական հարցի արդար լուծման իրենց բաժինը կը բերեն աշխատելով միութիւններու ու հայկական կազմակերպութիւններու մէջ: Ափսո՜ս, որ խրոխտ Սասունի մեր պապենական տունէն ոչ մէկ մասունք մնացած է, բայց հպարտութեամբ կրնամ ըսել, ես ինքս ինձ արդէն սասունցի կը զգամ: Այսօր Սասունը կ'ապրի մեր տան մէջ, իւրաքանչիւրիս սրտին մէջ: Մայրս իր ձայնով Սասունը ոչ միայն կ'ապրեցնէ, այլ սիրել կու տայ բոլորին: Մեզի համար Սասնայ բարբառով երգելը իսկական վայելք է ու մեծ հպարտութիւն: Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին առթիւ, որպէս նոր սերունդի ներկայացուցիչ կը խոստանամ ազգային մեր բոլոր արժէքներուն տէր կանգնիլ, պահել ու պահպանել մեր նախահայրերուն սովորութիւններն ու մանաւանդ հայ արիւնը անաղարտ պահել: Կը ցանկամ երթալ Սասուն, ծունկի գալ Սասնայ պապենական մեր հողին վրայ, մոմ ու խունկ վառել նախահայրերուս սիրելի յիշատակին համար: Նարօտ Ադամեան 10-րդ դասարան Մօրենական արմատներս եղած են Մուսա Լեռէն, ուրկէ գաղթած եկած են նախնիներս մինչեւ Լիբանան: Մեծ հօրս մեծ հայրը, Տուտազլեան ընտանիքի զաւակ, ծնած է 1840-ական թուականներուն Մուսա Լերան Հաճի-Հապիպլի գիւղը ուր ապրած է մինչեւ իր մահը: Ունեցած է 8 մանչ զաւակ: Ան ծանօթ եղած է գիւղին մէջ իբրեւ Էճէնէնց Խաչիկը: 1915-ին չբարցրանալով Ֆրանսական նաւը, կը մնայ իր գիւղը, ուր ջարդի եւ պատերազմի յետեւանքով կը կորսնցնէ իր 7 զաւակները, որոնցմէ մէկ մասը կը զոհուի իսկ միւս մասը անյայտ կը մնայ: Այդ դէպքերէն ետք միայն ողջ կը մնայ իր մէկ զաւակը՝ Պետրոսը, որ արդէն 19 տարեկան էր (ծնեալ 1886-ին): Տարիներ ետք, Պետրոս Տուտագլեան կ'ամուսնանայ Մուսա Լեռցի աղջկան մը, Սիմա Չէոնկիւլեանի հետ (ծնեալ 1898-ին), որմէ կ'ունենայ 5 զաւակ՝ Անուշ (1917), Վարդան (1918), Մարի (1920), Յակոբ (1933) (մեծ հայրս) եւ Վիքթոր (1934): Բոլորն ալ կը ծնին իրենց գիւղը՝ Հաճի-Հապիպլի: Պետրոս արհեստով սանտրագործ եղած է, բայց ան նաեւ զբաղած է հողագործութեամբ եւ հովիւութեամբ: Մեծ հայրս կը պատմէ թէ ան, կանուխ տարիքին, իր մեծ եղբօրը հետ կ'երթար իրենց ոչխարները արածելու, եւ թէ անգամ մը, երբ ինք դեռ փոքր էր, գիւղի ցորերը կորսուած է եւ բախտով շուներու վտանքէն ազատած... Յունիս 1939-ին, հրաման հասած ըլլալով գիւղերէն հեռանալ, Պետրոս Տուտագլեան կ'առնէ իր ընտանիքը եւ կ'ուղղուի դէպի Րաս-Ըլ-Պասիթ, Սուրիա, ուր կ'ընդունէին Մուսա Լեռցիները: Այդտեղ ապրած են շուրջ մէկ ամիս, տախտակէ տուներու մէջ, Ֆրանսացի զինուորներու հսկողութեան եւ ապահովութեան տակ: Սկիզբը որոշուած էր զանոնք Րաս-Ըլ-Պասիթ ձգել, սակայն յետոյ կ'որոշեն զանոնք Լիբանան փոխադրել: Եւ այդ ձեւով, Յուլիսի վերջաւորութեան, վեց գիւղերէ եկած մարդիկ կ'ուղղուին Ֆրանսական նաւերու միջոցով (ինչպէս 1915-ին) դէպի Թրիփոլի, ուրկէ Ռայաք, անկէ ալ Այնճար: Այնճարը ամբողջովին կը յատկացուի Մուսա Լեռցիներուն: Մեծ հօրս հօրը, ինչպէս նաեւ բոլորին, Ֆրանսական իշխանութիւնը կու տայ մէկ սենեակէ բաղկացած տուն մը, ապա ժամանակ մը վերջ՝ պարտէզ մը, ուր մեծ հայրս, ինչպէս իր հայրը, կ'անցընէր իր ժամանակը: Այնճարը կը բաժնեն 6 բաժիններու եւ կ'անուանեն՝ Քապուսիէ, Եօղուն-Օլուք, Խըտըր Պէկ, Հաճի-Հապիպլի, Պիթիաս եւ Վաքըֆ (յիշելով իրենց գիւղերը): Իրենց հայրենի գիւղին յիշատակով, Պետրոս կը բնակի Հաճի-Հապիպլի բաժինը: Մեծ հայրս կը յիշէ եւ կը պատմէ թէ իր հայրը՝ Պետրոս, օր մը որոշած ըլլալով գիւղ վերադառնալ, իր 5 զաւակները կը ձգէ կնոջ քով եւ ինք, երկու բարեկամներու ընկերակցութեամբ, կը վերադառնայ Հաճի-Հապիպլի... Սակայն գիւղը տեսնելով ամայի, կ'որոշէ ետ Այնճար դառնալ եւ հոն մնալ... Լիբանան հաստատուելէ մօտ 6 տարի ետք (1945-ի շուրջ) Վարդան Տուտագլեան կը զինուորագրուի Ֆրանսական Անկախ Ուժերուն մօտ, երբ դեռ մեծ հայրս 12 տարեկան էր: Այդ տարիներուն ալ, նիւթականի պակասութեան պատճառով, Յակոբ դպրոցէն տուն կը ղրկուի եւ չի կրնար շարունակել իր ուսումը, հակառակ իր խելացիութեան եւ աշխատասիրութեան: Այդ ալ շատ մեծ հետք ձգած է իր մէջ: 1953-1954 թուականին, դեռ 20-21 տարեկան երիտասարդ, մաս կը կազմէ գիւղի պաշտպանութեան խմբակին եւ, զէնքը ձեռքին, կը պահէ գիւղին սահմանները շրջակայ իսլամ գիւղերէն (որոնք անդադար կը յարձակէին գիւղին վրայ): 1966-ին Յակոբ Տուտագլեան կ’ամուսնանայ Սիմա Չափարեանի հետ, Մուսա Լեռցի աղջիկ մը որ 3 ամսուայ պզտիկ եղած էր գաղթի ատեն եւ կ’ունենայ 9 զաւակ, որոնցմէ երեքը մահացած են՝ երկուքը հազիւ ծնած (բժշկական միջոցներու պակասութեան պատճառով) իսկ միւսը արկածի հետեւանքով: Յակոբ եւ Սիմա իրենց 6 զաւակներուն կու տան Մուսա Լեռցիի կրթութիւն, փոխանցելով իրենց գիւղի մշակոյթը եւ իրենց մայրենի բարբառը... Անոնք կ'ամուսնացնեն իրենց զաւակներէն չորսը, որոնցմէ մէկը՝ մայրս: Աւելի ուշ, ընտանիքին պէտքերը ապահովելու համար, մեծ հայրս կ'աշխատի ճամբաներու շինութեան մէջ եւ ազատ ժամանակներուն կը զբաղի հողագործութեամբ իր հորմէ ժառանքած պարտէզին մէջ... Մինչեւ այսօր, մեր ընտանիքը կը պահէ իր մայրենի բարբառը, ճաշերը (ինչպէս՝ «Խուրը Թանու»ն, «Ծութընը Թրախըկ»ը, «Կրկուտէկ»ը ...) եւ երգն ու նուագը (ինչպէս՝ ՏԱՈՒԼ-ԶՈՒՐՆԱն)... Ամէն արձակուրդի, երբ Այնճար մնայի, մեծ հայրս եւ մեծ մայրս ինծի կը պատմէին իրենց յիշատակները անցեալէն եւ կը կրկնէին իրենց փափաքը վերադառնալու Մուսա Լեռ, բայց դժբախտաբար երկուգն ալ կը մահանան 2009 թուականին: Ես այսօր կ'ուզեմ իրականացնել այդ փափաքը այցելելով Մուսա Լերան գիւղերը... Հայկ Թապագեան 10-րդ դասարան Au Liban, comme dans beaucoup de pays, les droits des enfants sont bafoués. Pour s’en convaincre, il suffit de se balader un peu à Beyrouth. En effet, pour peu qu’il y ait un bouchon quelque part sur les routes principales menant à la capitale, on voit une armée d’enfants donner l’assaut à des automobilistes enfermés dans leur véhicule ; certains voudraient bien vous vendre des produits de tout gente : chewing-gums, cassettes-audio, sets de couteaux… ; d’autres se mettent à nettoyer votre pare-brise ou vous tendent des billets de loto ou tout simplement une main demandant l’aumône. Et l’on se demande : ces enfants-vont-ils à l’école ? et s’ils le font, à quelle heure ? Qui les amène là où ils sont et quand rentrent-ils chez eux ? S’amusent-ils après le « travail » et à quoi jouent-ils ? Autant de questions qui restent sans réponse ; la vérité saute aux yeux :les droits de ces enfants à l’enseignement, aux loisirs, au repos sont méprisés non seulement par les parents mais aussi par les autorités publiques qui n’ont pas encore trouvé une solution à ce problème éminemment humain. Certainement le cas des enfants-vendeurs ou des enfants-mendiants n’est pas le seul exemple de mauvaise situation où se trouve l’enfance libanaise, mais assurément c’est le plus révoltant dans un pays qui se dit « civilisé ». Classe de : EB9 Pour qu’un élève réussisse sa vie, peut-il se contenter uniquement d’être le premier se sa classe ?4/19/2015 Souvent on associe réussite scolaire et réussite dans la vie de sorte qu’on croit que l’une conduit à l’autre. Mais ne faut-il accorder aucune importance aux activités extra ou parascolaires ? Il faut dire tout d’abord que les temps ont changé : les activités sportives , artistiques ou culturelles ne sont plus considérées comme extérieures à l’enseignement. De nos jours, elles font partie prenante du cursus scolaire ou universitaire et si ces activité ne sont pas encore l’objet d’un examen officiel dans notre pays, le baccalauréat français par exemple fait place au moins aux activités sportives. D’ailleurs, dans les ♪0tablissements scolaires, étrangers ou libanais , on ne peut plus être premier si on néglige ces activités. Venons-en maintenant au point principal de la discussion : la réussite scolaire et son impact sur la réussite dans la vie. Il est vrai qu’être le premier de sa classe ou de sa promotion facilite l’accès à des postes que les autres ne peuvent pas obtenir. Mais la réussite professionnelle est-elle synonyme de réussite dans la vie ? En fait, tout dépend de la manière dont on comprend la réussite dans la vie. Car si celle-ci consiste seulement à bien gagner sa vie, le succès scolaire est un grand atout. Mais si elle a pour corollaire le bonheur et la plénitude de l’être, il n’est point nécessaire d’être le premier ou de bien réussir à l’école ; pour mener une vie heureuse et « pleine » , il faut bien aller au-delà des mathématiques, de la physique ou des langues ; il faut un peu tout essayer : pratiquer un sport, faire du théâtre, jouer d’un instrument de musique, lire une œuvre littéraire… La vie devient monotone si on reste l’esclave d’une idée fixe ou d’une manie quelque noble qu’elle soit. Classe de : EB9 |
ՄԵՆՔՄեսրոպեան Վարժարանի Աշակերտներ Արխիւ
April 2015
Categories
All
|